عنوان کتاب: توسعه ی علمی ایران
نویسنده: دکتر رضا منصوری:
- استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف
- استادیار سابق دانشگاه وین
- معاون پژوهشی اسبق وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری
- و از بنیان‌گذاران پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان
چاپ اول این کتاب در سال 1373 و ویرایش دوم آن در سال 1382 و در 397 صفحه توسط موسسه اطلاعات منتشر گردیده است. این کتاب اطلاعات و تحلیل های بسیار مفیدی در خصوص وضعیت توسعه و فناوری در ایران ارایه نموده است و خواندن آن را به کلیه ی محققین و پژوهشگرانی که برای آبادانی و پیشرفت ایران عزیزمان تلاش می نمایند توصیه می نماید.
برای آشنایی بیشتر شما با محتوای کتاب، پیشگفتار ویرایش دوم کتاب را که توسط نویسنده ی محترم در ابتدای کتاب آورده شده است تقدیم می نماید:
"هنگامی که ویرایش اول کتاب منتشر شد، کمتر کسی پدیده ی 11 سپتامبر، تهاجم امریکا به عراق را پیش بینی می کرد. امروز که پیش گفتار دوم کتاب توسعه ی علمی کشور را می نویسم دنیای دیگری پیش روی ماست که شاید بتوان آن را با تحولات جهانی پس از هجوم اسکندر، و یا هجوم مغول مقایسه کرد، گرچه به گمانم اثرگذاری پدیده ی 11 سپتامبر بسیار دیرپاتر و عمیق تر است. با این تفاوت که در رویدادهای اخیر بنیادگرایی غربی مصمم به اعمال و تحمیل ارزش هایش به فرهنگ های دیگر است.
ما ایرانیان، همان گونه که الفاظی مانند علم، فناوری، سکولاریسم، لیبرالیسم و از این دست را به کار می بریم بدون اینکه بدانیم برچه مفاهیمی اطلاق می شوند، به نظر می رسد پدیده ی 11 سپتامبر و رویدادهای پس از آن را نیز به درستی درک نکرده باشیم. دنیای جدید، دنیایی است مبتنی بر علم، و علم پدیده ای است پیچیده که ما به اشتباه آن را با علم ابوریحانی و ابن سینایی یکی گرفته ایم. اگر تفاوتی میان جنگ رزم آوران با شمشیر و جنگ "شیک" الکترونیکی و رایانه ای می بینید، همان تفاوت را هم میان علم ابوریحانی و علم امروزین ببینید. در نتیجه ی این توهم در شناخت، بیم آن می رود که دراین مرحله حساس تاریخی ما ایرانیان اشتباهاتی بس فاحش تر از زمان اسکندر و چنگیز مرتکب بشویم. بیم آن می رود که دون کیشوت وار با علم شمشیری به مصاف علم رایانه ای برویم!
آسیب شناسی علمی کشور کوششی است برای درک بهتر موقعیتمان در جهان. با توجه به این نکته ها، آنچه در پیش گفتار ویرایش اول ذکر شده است کماکان پابرجاست. در این ویرایش نوشتارهای ده ساله ی گذشته ام به آن اضافه شده است. به نظرم نمی رسد دیدگاه هایم نسبت به توسعه و توسعه ی علمی در این ده سال عوض شده باشد، جز اینکه رشد علمی ما کاملا محسوس است. هنوز زود است بگوییم توسعه ی علمی ما قطعی است، اما به قطع می توان گفت اگر شوک سیاسی یا نظامی شدیدی به ما وارد نشود و اگر تاثیر رویدادهای پس از 11 سپتامبر در کشورمان مهار بشود، آنگاه جامعه ی ما انواع افت و خیزهای دیگر را مهار خواهد کرد و در این صورت توسعه ی ما قطعی است. اگر همین روند پس از اتمام جنگ تحمیلی را معیار قرار بدهیم باید مطمئن باشیم که ایران در پنجاه سال آینده قطعا در زمره ی سی کشور اول دنیا با احتساب عامل های توسعه یافتگی خواهد بود. همین دید محتاط خوشبینانه، در لابلای نوشتارها منعکس است، همراه با توصیه های موردی و آسیب شناسی وضعیت موجود." رضا منصوری
اردیبهشت 1382